Οι αντισημίτες που δημιούργησαν το Ισραήλ

Ο Εβραίος υπουργός Έντουιν Μοντάγκου, η Βενέτια Στάνλεϊ και ο πρωθυπουργός Χέρμπερτ Χένρι Άσκουιθ

Ένας αντισημίτης που προωθούσε τη δημιουργία εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη, ένας Εβραίος που προσπαθούσε να τον αποτρέψει και ο «γυναικάς» προπάππος της ηθοποιού Ελενα Μπόναμ Κάρτερ καθόρισαν την Ιστορία της Μέσης Ανατολής πριν από 100 χρόνια.

Όπως θα γράψει αργότερα η Αρουντάτι Ρόι, «ήταν το αιματοβαμμένο δώρο της Βρετανίας στον σύγχρονο κόσμο»....

Στις 2 Νοεμβρίου, καθώς συμπληρώνονταν 100 χρόνια από τη διακήρυξη του Μπαλφούρ (το κείμενο των 67 λέξεων με το οποίο η βρετανική αυτοκρατορία έδωσε το πράσινο φως για τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ), η εφημερίδα «Haaretz» παρουσίασε μια πικάντικη αν και προκλητικά ανιστόρητη εκδοχή των γεγονότων. Ίσως τίποτα να μην είχε συμβεί, άφηνε να εννοηθεί η εφημερίδα, εάν ο Χέρμπερτ Χένρι Άσκουιθ, ο πρωθυπουργός με τον οποίο η Βρετανία εισήλθε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (και συμπτωματικά προπάππος της ηθοποιού Ελενα Μπόναμ Κάρτερ) μπορούσε να κρατήσει κλειστά τα κουμπιά του παντελονιού του.

Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή ο Άσκουιθ ερωτεύτηκε την 21 ετών φίλη της κόρης του, Βενέτια Στάνλεϊ, η οποία λέγεται ότι είχε σαγηνεύσει ουκ ολίγα μέλη του υπουργικού συμβουλίου. Όταν αυτή τον εγκατέλειψε για τον Εβραίο υπουργό Έντουιν Μοντάγκου, ο Άσκουιθ κατέρρευσε ψυχικά, γεγονός που συνέβαλε στην απόφασή του να εγκαταλείψει την πρωθυπουργία.

Ο Άσκουιθ, σύμφωνα με τη «Haaretz», δεν είχε δεσμούς με το σιωνιστικό κίνημα που δημιουργούνταν στη Βρετανία και αν παρέμενε στη θέση του δεν θα είχε κάνει δεκτή την πρόταση του Μπαλφούρ για τη δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους στην καρδιά του αραβικού κόσμου. Το παράδοξο είναι ότι η πραγματική ιστορία της διακήρυξης του Μπαλφούρ φαντάζει σήμερα εξίσου εξωπραγματική με την αφήγηση της ισραηλινής εφημερίδας. Το τρίγωνο ήταν υπαρκτό και είχε σχεδόν τους ίδιους πρωταγωνιστές. Δεν ήταν όμως διόλου ερωτικό.

Το πρώτο πρόβλημα είναι ότι ο άνθρωπος που συνέδεσε το όνομά του με τη δημιουργία του Ισραήλ, ο Άρθουρ Μπαλφούρ, έχει χαρακτηριστεί από αρκετούς ιστορικούς σαν αντισημίτης. Θα λέγαμε ότι ήταν ο Ντόναλντ Τραμπ της εποχής του, αφού ως πρωθυπουργός της Βρετανίας, από το 1902 έως το 1905, εισήγαγε την πιο σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική για να αποτρέψει την είσοδο των Εβραίων που ζητούσαν καταφύγιο από τα πογκρόμ στην ανατολική Ευρώπη.

Όπως εξηγούσε ο ιστορικός και συγγραφέας Μπέρναρντ Ρέγκαν, στο βιβλίο του «The Balfour Declaration», το βρετανικό πολιτικό κατεστημένο αναζητούσε μια πρόφαση για να αποτρέψει την κυριαρχία της Γαλλίας στην περιοχή που σήμερα αποτελείται από το Ισραήλ, τα παλαιστινιακά εδάφη, τον Λίβανο και τη Συρία. Η γεωπολιτική μάχη δινόταν προφανώς για τον έλεγχο της Διώρυγας του Σουέζ και το πέρασμα προς την Ινδία αλλά και για τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου της περιοχής. Αποδεχόμενοι όμως το αίτημα του σιωνιστικού κινήματος οι Βρετανοί πολιτικοί μπορούσαν να περιβάλλουν με έναν ανθρωπιστικό μανδύα την προσπάθειά τους να απομακρύνουν τη Γαλλία από την περιοχή.

Με τον Εντουάρντ Σαΐντ συμφωνούσαμε ότι το έτος 1917 καθόρισε τον 20ό αιώνα. Εγώ το απέδιδα στη Ρωσική Επανάσταση, ενώ αυτός στη διακήρυξη του Μπαλφούρ – Ταρίκ Αλί

Ταυτόχρονα, όπως εξηγούσε προ ημερών και ο Ταρίκ Αλί, η δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους στη Μέση Ανατολή ικανοποιούσε τους πιο ακραίους αντισημίτες, που ήθελαν να απομακρύνουν τους εβραϊκούς πληθυσμούς από την Ευρώπη.

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο ο Έντουιν Μοντάγκου, που ήταν και ο μοναδικός Εβραίος υπουργός στη βρετανική κυβέρνηση, μετατράπηκε σε ορκισμένο εχθρό του Μπαλφούρ και της διακήρυξής του. Στο πλευρό του είχε ένα σημαντικότατο (πιθανότατα πλειοψηφικό) τμήμα των Εβραίων που ζούσαν στη Βρετανία, οι οποίοι καταδίκαζαν τον σιωνισμό και έβλεπαν τη δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους στη Μέση Ανατολή σαν μια προσπάθεια να τους ξεφορτωθούν.

«Σας διαβεβαιώνω», έγραφε τότε ο Μοντάγκου, «ότι δεν υπάρχει εβραϊκό έθνος». Μια τέτοια άποψη συμπλήρωνε θα ήταν σαν να υποστηρίζουμε «ότι ένας χριστιανός από την Αγγλία και ένας χριστιανός από τη Γαλλία ανήκουν στο ίδιο έθνος».

Η πολιτική της αυτοκρατορίας όμως είχε καθοριστεί και, όπως εξηγούσε η Αρουντάτι Ρόι, το Λονδίνο «συμπεριφερόταν σαν ένας μικρός τραμπούκος που έκανε bullying κλέβοντας τα παιχνίδια των συμμαθητών του στο σχολείο».

Μια αυτοκρατορία αποφάσιζε τη δημιουργία ενός κράτους, για μια θρησκευτική κοινότητα, στην οποία απέδιδε χαρακτηριστικά έθνους, και την οποία τοποθέτησε στα εδάφη ενός άλλου λαού. Παρεμπιπτόντως, σε αυτή την ιστορία ο Άσκουιθ και ο Μοντάγκου δεν ήταν ερωτικοί αντίζηλοι, αλλά πολιτικοί σύμμαχοι. Και ο άνθρωπος που ήρθε να τους χωρίσει δεν ήταν η πανέμορφη Βενέτια Στάνλεϊ, αλλά ο αντισημίτης Μπαλφούρ.

info