Μαρτυρία για τη «δήλωση μετανοίας» του Άρη Βελουχιώτη, όταν ήταν πολιτικός κρατούμενος το 1939 στην Κέρκυρα, δημοσιεύει σήμερα (7/7/2018) ο Ριζοσπάστης.
Στο δημοσίευμα παρουσιάζεται κείμενο που παραδόθηκε το τελευταίο διάστημα στο Αρχείο του ΚΚΕ και συγγραφέας του είναι ο Πάνος Τσάρος.
Ακολουθεί το δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη»:
Το τελευταίο διάστημα παραδόθηκε στο Αρχείο του ΚΚΕ....
ένα συγκλονιστικό κείμενο. Συγγραφέας του είναι ο Πάνος Τσαρός από τη Στυλίδα, παλαίμαχος κομμουνιστής και στέλεχος του Κόμματος, ο οποίος δεν βρίσκεται πια στη ζωή. Η αξιοπιστία του συγγραφέα, καθώς και των άλλων προσωπικοτήτων που επικαλείται (καπετάν Διαμαντής, Θανάσης Τσαρός - Γαβριώτης κ.ά.), δίνει στο κείμενο την αξία ντοκουμέντου, παρότι αυτό αποτελεί προσωπική του μαρτυρία.
Το κείμενο του σ. Π. Τσαρού αφορά στην περιβόητη «δήλωση μετανοίας» του Αρη Βελουχιώτη, όταν ήταν πολιτικός κρατούμενος το 1939 στην Κέρκυρα, και έρχεται να αναδείξει τον πραγματικό λόγο και τις συνθήκες μέσα στις οποίες ο Αρης «αποκήρυξε» τότε «τον κομμουνισμό». Ρίχνοντας φως σε άγνωστες πλευρές της υπόθεσης, ο συγγραφέας ανατρέπει τα περί δήλωσης του Αρη, που οι μεν κομμουνιστές αντιμετωπίζουμε επί δεκαετίες με λύπη και αμηχανία (κάποτε και επικρίνοντας τον καπετάνιο του ΕΛΑΣ), οι δε αντικομμουνιστές την επισείουν χαιρέκακα, προκειμένου να πλήξουν το ηθικοπολιτικό κύρος του ΚΚΕ.
Σχετικά με τους τελευταίους (και έχοντας μεγάλη πείρα από τους αντικομμουνιστές σε όλη τη διαδρομή του) ο Πάνος Τσαρός έγραψε: «... Από εδώ θα βγούνε ορισμένα σωστά συμπεράσματα (...) για τις σκόπιμες διαστρεβλώσεις που θέλουν να παρουσιάσουν ορισμένοι αντικομμουνιστές - αντιμαρξιστές, όχι για να βοηθήσουν το ΚΚΕ και τη γνήσιά του ιστορία, αλλά να βοηθήσουν την αντίδραση για να το συκοφαντεί, να διασπά την ενότητά του, να παραποιεί τα γεγονότα, να διαστρεβλώνει την αλήθεια για την ιστορία του».
Σε τι αφορούσαν τα προηγούμενα, που ο Π. Τσαρός θέλησε να ξεκαθαρίσει με το κείμενό του; Αφορούσαν στα γεγονότα που, όπως έγραψε, «μας αφηγήθηκε ο Διαμαντής, παρουσία του Πελοπίδα, του Βλαχάβα και του Θ. Γκουζέλου, όταν ανταμώσαμε στο σπίτι μας το Δεκέμβρη του 1946, στην περίοδο του ΔΣΕ». Δηλαδή, στο γεγονός ότι ο Αρης Βελουχιώτης, όντας κρατούμενος στην Κέρκυρα, υπέγραψε «δήλωση μετανοίας» κατ' εντολήν του Μιχάλη Τυρίμου.
Το κείμενο του σ. Π. Τσαρού αφορά στην περιβόητη «δήλωση μετανοίας» του Αρη Βελουχιώτη, όταν ήταν πολιτικός κρατούμενος το 1939 στην Κέρκυρα, και έρχεται να αναδείξει τον πραγματικό λόγο και τις συνθήκες μέσα στις οποίες ο Αρης «αποκήρυξε» τότε «τον κομμουνισμό». Ρίχνοντας φως σε άγνωστες πλευρές της υπόθεσης, ο συγγραφέας ανατρέπει τα περί δήλωσης του Αρη, που οι μεν κομμουνιστές αντιμετωπίζουμε επί δεκαετίες με λύπη και αμηχανία (κάποτε και επικρίνοντας τον καπετάνιο του ΕΛΑΣ), οι δε αντικομμουνιστές την επισείουν χαιρέκακα, προκειμένου να πλήξουν το ηθικοπολιτικό κύρος του ΚΚΕ.
Σχετικά με τους τελευταίους (και έχοντας μεγάλη πείρα από τους αντικομμουνιστές σε όλη τη διαδρομή του) ο Πάνος Τσαρός έγραψε: «... Από εδώ θα βγούνε ορισμένα σωστά συμπεράσματα (...) για τις σκόπιμες διαστρεβλώσεις που θέλουν να παρουσιάσουν ορισμένοι αντικομμουνιστές - αντιμαρξιστές, όχι για να βοηθήσουν το ΚΚΕ και τη γνήσιά του ιστορία, αλλά να βοηθήσουν την αντίδραση για να το συκοφαντεί, να διασπά την ενότητά του, να παραποιεί τα γεγονότα, να διαστρεβλώνει την αλήθεια για την ιστορία του».
Σε τι αφορούσαν τα προηγούμενα, που ο Π. Τσαρός θέλησε να ξεκαθαρίσει με το κείμενό του; Αφορούσαν στα γεγονότα που, όπως έγραψε, «μας αφηγήθηκε ο Διαμαντής, παρουσία του Πελοπίδα, του Βλαχάβα και του Θ. Γκουζέλου, όταν ανταμώσαμε στο σπίτι μας το Δεκέμβρη του 1946, στην περίοδο του ΔΣΕ». Δηλαδή, στο γεγονός ότι ο Αρης Βελουχιώτης, όντας κρατούμενος στην Κέρκυρα, υπέγραψε «δήλωση μετανοίας» κατ' εντολήν του Μιχάλη Τυρίμου.
Ο Αρης πειθάρχησε στην «εντολή», αφού εντολέας, όπως του ειπώθηκε, ήταν ο Ζαχαριάδης, ενώ ο Τυρίμος που τη «μετέφερε» ήταν μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και βουλευτής του Παλλαϊκού Μετώπου. Σε κάθε περίπτωση, ο Αρης δεν μπορούσε παρά να τη θεωρήσει ως εντολή του Ν. Ζαχαριάδη, μην γνωρίζοντας βέβαια ότι τέτοια εντολή δεν υπήρχε.
Εδώ χρειάζεται να αναφερθεί ότι, το ίδιο διάστημα που υπέγραψε ο Αρης τη «δήλωση μετανοίας» (8 Ιούνη 1939) και μια άλλη συμπληρωματική της πρώτης (27 Ιούνη 1939), υπέγραψε δήλωση μετανοίας (Ιούνης 1939) και ο ίδιος ο Μιχ. Τυρίμος.1 Ομως, η δήλωση του Τυρίμου δεν ήταν εικονική, ήταν πραγματική. Κι όταν βγήκε από τις φυλακές της Κέρκυρας, μετά από ένα διάστημα πρωτοστάτησε στην ίδρυση της λεγόμενης «Προσωρινής Διοίκησης».
Επρόκειτο για ένα όργανο της Ασφάλειας του Μανιαδάκη, που παρουσιαζόταν ως καθοδηγητικό όργανο του ΚΚΕ, εκδίδοντας ταυτόχρονα και πλαστό «Ριζοσπάστη». Ετσι, οι κομμουνιστές βρέθηκαν μπροστά σε δύο καθοδηγητικά όργανα και σε δύο «Ριζοσπάστες». Το ένα ήταν η λεγόμενη «Παλιά ΚΕ», συνέχεια της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος, που αποτελούνταν από τίμια στελέχη του Κόμματος και που συνέχιζε να τυπώνει τον γνήσιο «Ριζοσπάστη». Το άλλο όργανο - στο οποίο είχαν εμπλακεί και τίμιοι κομμουνιστές, δίχως να το καταλαβαίνουν, φυσικά - είχε καθοδηγητικό νου τον Τυρίμο, δηλαδή τον Μανιαδάκη και τους ασφαλίτες Παξινό, Χαραλαμπίδη κ.ά.
Ο Διαμαντής, λοιπόν, «μας αφηγήθηκε όλη την υπόθεση του Τυρίμου», έγραψε ο Π. Τσαρός. Και αναφέρει ότι ο Διαμαντής, ανάμεσα σε άλλα, διηγήθηκε ότι κατ' εντολήν του Τυρίμου (που επικαλούνταν τον Ζαχαριάδη) υπέγραψαν δηλώσεις και άλλοι κρατούμενοι. Οσον αφορά τη «δήλωση» του Αρη, ο Διαμαντής τόνισε:
«Μια τέτοιου είδους εντολή είναι και για τον Θανάση Κλάρα (Αρη) που ποτέ δεν είχε δοθεί, που αργότερα έγινε αντιληπτό από τον Κλάρα, όταν προσπάθησαν να τον δέσουν με την "Προσωρινή Διοίκηση", αλλά ήταν πλέον αργά, εδώ το επιβεβαίωσε [ο Τυρίμος] στην ανάκριση που του έκανε ο Βελουχιώτης, ότι τον είχαν εξαπατήσει και αυτόν, καθώς και άλλα στελέχη. Για αυτό και η αγανάκτηση του Αρη ήταν δικαιολογημένη».
«Στην ηγεσία του ΚΚ αυτή η υπόθεση έγινε γνωστή από έκθεση που είχε κάνει ο Διαμαντής με τον Γαβριώτη [Θανάση Τσαρό] και δόθηκε στο ΠΓ και προσωπικά στον Ιωαννίδη», γράφει ο Πάνος Τσαρός.
Σημειώνεται ότι αυτή η έκθεση δεν έχει βρεθεί στο Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ.
Πώς ο Τυρίμος έπεσε στα χέρια του ΕΛΑΣ
Στη διάρκεια της Κατοχής, ο Τυρίμος πέρασε στην υπηρεσία της Γκεστάπο, η οποία τον «δραπέτευσε» στη Μέση Ανατολή, όπου έγινε διπλός πράκτορας (της Γκεστάπο και της Ιντέλιντζενς Σέρβις). Μετά την απελευθέρωση, ήρθε στην Ελλάδα, όντας στην υπηρεσία των Αγγλων.
Τα παραπάνω αναφέρει στο κείμενό του ο Π. Τσαρός. Ας δούμε πώς περιγράφει ο ίδιος τα σχετικά με τη σύλληψη του Τυρίμου, στα οποία ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές.
Μετά τη Συμφωνία της Καζέρτας, όπως δείχνουν τα γεγονότα που ακολουθούν, αντιπροσωπεία του ΕΛΑΣ και της Πολιτοφυλακής πήγε στο ξενοδοχείο «Παλίρροια» της Χαλκίδας, όπου είχε εγκατασταθεί η αγγλική διοίκηση, και ζήτησε από τον Αγγλο ταγματάρχη να παραδώσει στον ΕΛΑΣ 40 ταγματασφαλίτες, που αποδεδειγμένα είχαν πάρει μέρος σε εγκλήματα κατά του λαού. Επικεφαλής της αντιπροσωπείας ήταν ο Γιώργος Βρεττάκος, παλιό κομματικό στέλεχος, Ακροναυπλιώτης και διοικητής της Ανωτέρας Διοίκησης Αττικο-Βοιωτίας - Εύβοιας της Πολιτοφυλακής.
Στο ξενοδοχείο «Παλίρροια», όπου ο Αγγλος ταγματάρχης προθυμοποιήθηκε να τους κεράσει, τους καφέδες σερβίρισε ντυμένος με στολή μάγειρα «μιλώντας άριστα τα ελληνικά» ο Μ. Τυρίμος. «Ο Βρεττάκος αμέσως γνώρισε το πρόσωπο αυτό του μάγειρα και ο μάγειρας γνώρισε τον φιλοξενούμενο επισκέπτη, αλλάζοντας μόνο ματιά χωρίς να δώσουν παραπέρα γνωριμία. Μόλις έφυγε ο μάγειρας (...) ο Βρεττάκος άρχισε να ρωτάει τον ταγματάρχη, πώς βρέθηκε στο συμμαχικό στρατό ο μάγειρας αυτός και ποιος είναι, και πώς λέγεται. Ο Εγγλέζος ταγματάρχης ταράχτηκε και άρχισε να λέει: Ο μάγειρας είναι Κύπριος λέγεται Γεωργιάδης και τον στείλανε από το επιτελείο τους (...) Είναι πάρα πολύ καλός μάγειρας. Ο Βρεττάκος (...) με αγριεμένο ύφος λέει στον ταγματάρχη από αυτή τη στιγμή ο μάγειράς σου συλλαμβάνεται και να τον φωνάξεις αμέσως εδώ να τον περιλάβει η φρουρά μας».
Μπροστά στην επιμονή του Βρεττάκου, ο ταγματάρχης φώναξε τον Τυρίμο και ακολούθησε ο εξής διάλογος με τον Βρεττάκο:
«Βρεττάκος - Νόμισες αλλάζοντας το επίθετό σου και τα αφεντικά σου θα χάσουμε τα ίχνη σου; (...) Είσαι προδότης του λαού και τη ζημιά που έχεις κάνει στο Κόμμα και στο κίνημα ήρθε η ώρα να τα πληρώσεις (...) Γεωργιάδης (Τυρίμος) - Γιώργη εγώ δεν πρόδωσα κανέναν, από το 1939 που απολύθηκα από την φυλακή έφυγα στην Αίγυπτο και ήρθα τώρα (...) δουλεύω για ένα κομμάτι ψωμί. Βρεττάκος: Θα τα πούμε όχι εδώ, αλλά με τα θύματά σου (...) σε αυτούς θα δώσεις λόγο».
Ο Αγγλος ταγματάρχης αντέδρασε, όμως κατάλαβε την αποφασιστικότητα του ΕΛΑΣ και τελικά δέχτηκε να διατεθεί ένα δωμάτιο, όπου ο ΕΛΑΣ έκλεισε τον Τυρίμο φρουρούμενο, ενώ το ξενοδοχείο είχε ήδη περικυκλωθεί από ένα ΕΛΑΣίτικο τάγμα. Στη συνέχεια, ο Τυρίμος οδηγήθηκε στη διοίκηση Πολιτοφυλακής. Εκεί ήρθε τηλεφωνική διαταγή από τον Αρη Βελουχιώτη, να μεταφερθεί αμέσως ο Τυρίμος στη Θήβα, όπως και έγινε.
Ο Πάνος Τσαρός γράφει:
«Είχα την τύχη να βρεθώ στην φρουρά με επικεφαλής τον Θανάση Γαβριώτη [Θανάση Τσαρό] που συνοδεύσαμε τον Τυρίμο μέχρι τη Θήβα».
Στη Θήβα ανέκριναν τον Τυρίμο οι Αρης, Διαμαντής και Αχιλλέας. Από την ανάκριση προέκυψαν και οι δύο εκθέσεις του Τυρίμου, που βρίσκονται στο Αρχείο της ΚΕ του ΚΚΕ. Σε αυτές ο Τυρίμος εξηγεί αναλυτικά το ρόλο που έπαιξε ο ίδιος και άλλοι πράκτορες της Ασφάλειας στη συγκρότηση της «Προσωρινής Διοίκησης».
Το κείμενο του Πάνου Τσαρού πλουτίζει την ιστοριογραφία της περιόδου 1939 - 1945.
Σημείωση:
1. Ο Μιχάλης Τυρίμος στη δήλωση μετανοίας του δηλώνει «μέλος του Πολιτικού Γραφείου της ΚΕ του ΚΚΕ». Είναι γεγονός ότι ο Τυρίμος εκλέχτηκε στην ΚΕ του Κόμματος στο 5ο και 6ο Συνέδριό του. Δεν έχουμε βρει μέχρι σήμερα κανένα στοιχείο που να αναφέρει ότι μετά το 6ο Συνέδριο ο Τυρίμος προσελήφθη στο ΠΓ.
Του
Μάκη ΜΑΪΛΗ*
*Ο Μ. Μαΐλης είναι μέλος της ΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου