Γιάννινα: "Ο γιατρός Δημοσθένης Δάνος" & Ο θρήνος των Τσουρλήδων...

~~ Αφορμή για την ανάρτηση αυτή μου έδωσε η δημοσίευση ενός άρθρου σε διαδικτυακή εφημερίδα για την διατηρητέα οικία Δάνου στην οδό Π. Μελά στα Γιάννινα και την "τύχη" της. 

Στο σχετικό ρεπορτάζ, που αναδημοσιεύεται εδώ, εκφράζεται η ανησυχία για την τύχη του παλιού αυτού αρχοντικού, το οποίο σε συνδυασμό με τα άλλα που βρίσκονται πολύ κοντά του (κληροδότημα Φιλ. Σιαγκούνη - απέναντι από το ΙΚΑ - οικία Τζαβέλα - Δημοτικό....

κληροδότημα - κατεδαφισθείσα οικία Γεωρ. Νούλη - δίπλα από την οικ. Τζαβέλα - και κληροδότημα των Ελαιών - απέναντι από την οικία Δάνου), αποτελούν ένα πολύ ωραίο "εισαγωγικό" σύνολο στην διατηρητέα οδό Ανεξαρτησίας και γενικότερα στο ιστορικό κέντρο των Ιωαννίνων.

Ο ιατρός Δημοσθένης Δάνος υπήρξε φημισμένος χειρούργος στην εποχή του στα όρια της Ηπείρου και πέρα από αυτήν. Για την προσφορά του τιμήθηκε από τον Δήμο Ιωαννιτών το 1958, η δημοτική λαϊκή μούσα τον τραγούδησε και μέχρι σήμερα οι παλιοί γιαννιώτες τον αναφέρουν.

Τρία κείμενα που αναδημοσιεύονται εδώ από τον ηπειρώτικο και Γιαννιώτικο τύπο καθώς και λίγες φωτογραφίες μας τον σκιαγραφούν.

Τα δημοσιεύματα αυτά είναι :

** 1) "ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΟΠΛΑ" του Κώστα Τέκτονα, με εισαγωγικό σημείωμα του Αλ. Χ. Μαμμόπουλου απο το Δελτίο Πνευματικής Ενημερώσεως της "ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ" - τεύχος 153 Ιούνιος 1989 σελ. 310.

Από το "δελτίο" της "ΗΠ. ΕΤ." 155 του Αυγούστου 1989 και την σελ. 411 αναδημοσιεύουμε:

** 2) "Ο θρήνος των Τσουρλίδων " του Αλ. Χ. Μαμμόπουλου

** 3) "Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΚΙΔΑ". Το κείμενο είναι του Γιαννιώτη ιατρού Γεωργίου Χρηστίδη γιου του ιατρού Αριστοτέλους Χρηστίδη, (του "Γύλιπου" των "Ηπειρωτικών Κομιτάτων" και της "Ηπειρωτικής Εταιρείας" της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων-1913). Είναι το 18ο στην σειρά από τα 98 "ανέκδοτα και ηθογραφίες" που περιλαμβάνονται σε έκδοση του ίδιου το 1976 στα Γιάννινα με τίτλο "ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ".

*** 1) ***

*** 2) ***

 *** 3) ***

*** ΔΥΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΣΧΟΛΙΑ :

Stergios Nastopoulos :
1) -- Πολύ ωραίο το αφιέρωμα στο γιατρό Δάνο, Φιλιππε. Σου παραθέτω ένα απόσπασμα από το "Οσα θυμάμαι" του γιατρού Πέτρου Αποστολίδη που διάβαζα πρόσφατα (Σε κάποια φάση θα το σκανάρω όλο και θα το ανεβάσω γιατί έχει πολλά στοιχεία από τη ζωή της πόλης την εποχή εκείνη). Είναι κρίμα πάντως τέτοια μέγαρα με Ιστορία, να σαπίζουν, δεν υπάρχει καμιά σωτηρία δυστυχώς γι' αυτά (εκτός εάν "ξυπνήσουν" κάποιοι ιθύνοντες στην πόλη, αλλά δεν το πιστεύω πια, αφού ούτε και την Ιστορία της γνωρίζουν, ούτε και έχουν λεφτά, αν και η πόλη η ίδια έχει τόσα κληροδοτήματα, αυτό είναι άλλο ζήτημα. Οσον αφορά τους πολίτες της αυτοί είναι επήλυδες ή νεώτεροι, δεν τους συνδέει τίποτα ή σχεδόν με το παρελθόν της, δυστυχώς)

-- Σελ. 142-143: "Ο Δημοσθένης Δάνος ήταν εξαίρετος χειρούργος, συχνά τον καλούσαν στα Τίρανα της Αλβανίας να χειρυργήσει και κέρδιζε πολλά χρήματα. Είχε από καιρό αγοράσει ένα μηχάνημα ακτίνων Χ κσι το είχε στην κλινική του" (σ.σ. πού βρίσκονταν η κλινική;) " Συνεννοήθηκαν με το γιατρό Δευτεραίο, να πάει στην Αθήνα να μάθει το χειρισμό του μηχανήματος και να μοιράζονται τα κέρδη. Γύρισε από την Αθήνα ο Δευτεραίος και μπήκε μπροστά το μηχάνημα. Αρχισαν τότε τα κουτσουμπολιά μεταξύ των γιατρών και τα σχόλια και σε μια γενική συνέλευση, κάποιος ρωτάει το Δάνο τάχα από περιέργεια: -Αλήθεια, κ. Δάνο, τι βλέπετε σ' αυτή τη μηχανή;

-Να σου πω, απαντάει εκείνος, με προσποιητή απλότητα. Ο άρρωστος βλεπει ένα κόκκινο φως, εγώ βλέπω ένα κατοστάρικο. Τώρα τι βλέπει ο Δευτεραίος, ο Θεός κι η ψυχή του.

Stergios Nastopoulos Ο γιατρός Πέτρος Αποστολίδης, ήταν ως γνωστό σαν αριστερός αλλά ανοιχτόμυαλος και έξυπνος, χωρίς αγκυλώσεις, είχε διατελέσει και Δήμαρχος αμέσως μετά την Απελευθέρωση, ο λεγόμενος "Κοκκινος Δήμαρχος" αφού είχε εκλεγεί απευθείας από τα συνδικάτα, Δημοτικές εκλογές κανονικές έγιναν αργότερα. Αναφέρει σε ένα άλλο απόσπασμα ένα άλλο επεισόδιο κατά τη διάρκεία της Δημαρχίας του. Δείχνει ακριβώς το χαρακτήρα του γιατρού Δάνου, αλλά και τι μπορεί να κάνει αυτός ο λαός, όταν θέλει, σε δύσκολες εποχές. Αντιγράφω:

Καφές μετά τα μεσάνυχτα
----------------------------------
Ο λαμπρός χειρούργος Δημοσθένης Δάνος δεν ήταν οπαδός του ΕΑΜ, παρακολουθούσε μόνο τα γεγονότα με προσοχή και περιέργεια. Αγαπούσε τη δουλειά του και βοήθησε πολύ και αφολικερδώς τον ΕΛΑΣ. Ολοι οι βαριά τραυματισμένοι πέρασαν από τα χέρια του. Αλλά κι εμείς όλοι, ιδίως τα κορίτσια της ΕΠΟΝ που εργάζονταν κοντά του σαν αδελφές, τον είχαμε μην στάξει και μη βρέξει.

Ηταν περίεργος να βλέπει πώς εργάζομαι κι έμενε μαζί μου στο Νοσοκομείο μέχρι αργά. Εκείνο το βράδυ έλεγα στο Διαχειριστή, αύριο κιόλας να μπει τζαμόπορτα. Ο Δάνος σκάλιζε τη σόμπα με την τσιμπίδα. Γυρίζει:
- Και πώς θα τα κάνετε αυτά, παιδί μου, αφού δεν έχετε λεφτά;

-Απλούστατα, κ. Δάνο, από το δεύτερο κιβώτιο λουλάκι θα πιάσουμε 72.000 δραχμές. Πενήντα θα πάνε στη τζαμαρία, θα μας μείνουν τα υπόλοιπα για το κρέας των ασθενών για δέκα δεκαπέντε μέρες. Υστερα θα έρθει σε ενίσχυση το ταμείο του Δήμου, γιατί εγώ δεν καταλαβαίνω τι θα πει Δήμος και Δημοτικό Νοσοκομείο με ξεχωριστά ταμεία. Αν κι ο Δήμος δεν μπορεί, τότε θα απευθυνθούμε στους δημότες και θα τους ζητήσουμε μηνιαία εισφορά για τους αρρώστους μας. Θα ζητούσαμε ξαφνικά από τον κ. Δάνο 500 δραχμές το μήνα, θα το βρίσκατε υπερβολικό;

-Και βέβαια θα τις έδινα.

-Κάπως έτσι γίνονται τα έργα κι ο λαός είναι πρόθυμος να δώσει από το υστέρημά του, αρκεί να ξέρει και να βλέπει καθαρά οτι αυτό πάει για το γενικό καλό.Τα έβλεπε αυτά ο κ. Δάνος και φαίνεται τον εντυπωσίαζαν. Οπως μου 'λεγαν, παραβρίσκονταν μια φορά σε μια συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Βλαχλείδη, που παράλαβε μετά από μας- ήταν φίλος του. Συζητούσαν για κάτι και δεν μπορούσαν να το κάνουν. 

Ο Δάνος παραπέρα γελούσε:
-Γιατί γελάτε, κ. Δάνο, τον ρωτάει ο Βλαχλείδης.

-Τι να μη γελάω, μωρέ Τάκη! Σκοντάφτετε σ' ένα μικροζήτημα. Δεν φωνάζετε τους άλλους, να δείτε πώς το φκιάνουν στη στιγμή;

-Και με ποιόν τρόπο, εδώ είναι ζήτημα δαπάνης.

-Ξέρω'γω, μωρέ; τα κατάφερναν στο πι και φι, ήταν σωστοί διάολοι.
Πολλές εγχειρήσεις εκείνη την ημέρα στου Χατζηκώστα και τέλειωσε μετά τα μεσάνυχτα. Κατακουρασμένος έπλενε τα χέρια του. Τον πλησιάζουν τα κορίτσια της ΕΠΟΝ, που τον βοηθούσαν σαν αδελφές.

-Θα θέλατε τώρα έναν ωραίο καφέ, κ. Δάνο;

-Καφέ; Και πού να βρεθεί καφές, μωρέ διάολοι; Το είδος έχει εκλείψει προ πολλού.

-Τι σας μέλει εσάς, θέλετε;

-Αν θέλω, λέει!
Τρέχουν δυο τρία κορίτσια, δεν ξέρω σε ποιό σπίτι, και του σερβίρουν σε λίγο έναν ωραίο βαρύ γλυκό.

-Και πού τον βρήκατε, μωρέ, τέτοια ώρα;

-Για τον καλό μας το γιατρό, ο κόπος είναι γλέντι.
Εμαθα το επεισόδιο και μου το διηγηγήθηκε κι ο ίδιος όταν τον ρώτησα.

-Θα ήθελα, κ. Δάνο, να μου πείτε ειλικρινα. Σας τίμησαν άλλη φορά στην καριέρα σας και σας έδειξαν τέτοια αγάπη, όσο τώρα στο αντάρτικο;

-Για να είμαι ειλικρινής, παιδί μου, πρώτη φορά νιώθω γύρω μου τέτοια εκτίμηση κι αγάπη.

********************

Αντιστέκεται πεισματικά στο χρόνο η οικία Δάνου στην οδό Παύλου Μελά στα Γιάννενα

στις September 3, 2014 |

Στη γωνία των οδών Παύλου Μελά και Σαχίνη, λίγο πριν το υποκατάστημα του ΙΚΑ, λίγα μέτρα από το κέντρο των Ιωαννίνων, βρίσκεται… ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα, ένα πραγματικό μνημείο απαράμιλλης ομορφιάς! 

 

Η οικία Δάνου. Σήμερα το κτίριο δεν μπορεί να κρύψει τα εμφανή σημάδια του χρόνου, όμως βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση αν και βιώνει την απόλυτη εγκατάλειψη… 

Σε αυτή κατοικούσε ο Ζαγορήσιος διακεκριμένος χειρουργός Δημοσθένης Δάνος, που τιμήθηκε με το μετάλλιο της πόλης για την επιστημονική του προσφορά το 1958. Ακριβώς απέναντι (σήμερα λειτουργεί ξενώνας) λειτουργούσε η κλινική του, στην οποία είχε χειρουργηθεί μεγάλος αριθμός Γιαννιωτών. 

Η οικογένεια Δάνου είναι μια από τις πλέον γνωστές οικογένειες των Ιωαννίνων και η συγκεκριμένη οικία ήταν φημισμένη για τα έπιπλα τα οποία την κοσμούσαν. Σήμερα το κτίριο δείχνει να αναζητά λίγο από τον ένδοξο παρελθόν του και περιμένει καρτερικά την αποκατάσταση και την ανάδειξή του. Το θέμα είναι ως πότε; 

 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ :

Βίτσα Αρχοντικό Δάνου

Δημοτικό Νεκροταφείο Κοπάνων : Ο τάφος των οικογενειών Πλακίδα και Δάνου

 

... Οδός Παύλου Μελλά ...  στην γειτονιά της οικίας Δάνου..
1) Οικία Τζαβέλα (ανεκαινίσθηκε πρόσφατα) - 2) Οικία Γ.Νούλη (ερειπώθηκε και κατεδαφίστηκε σήμερα οικόπεδο δίπλα από την οικία Ταβέλα) - 3) Έναντι οικίας Δάνου (κληροδότημα στεγάζει κοινωνικές δραστηριότητες ) - 4) Οικία Φ.Σιαγκούνη (έναντι ΙΚΑ - κληροδότημα - σε κατάσταση ερείπωσης)

filipjovanis