Κουνηθώμεν, λυγισθώμεν, δύσκολα παραδοθώμεν - Αλλάξαμε τα πετρέλαια

Στο σχολείο μάθαμε - σωστά - ότι το πετρέλαιο βρίσκεται σε τεράστιες κοιλότητες κάτω από την γη. 

Οι πιό προσεχτικοί μαθητές κράτησαν στην μνήμη τους, ότι το πετρέλαιο βρίσκεται υπό πίεση σ' αυτές τις κοιλότητες. Οι πιό απρόσεχτοι δεν χρειαστήκαμε καν το σχολείο, αφού την ίδια - σωστή - γνώση προσφέρει ο Αστερίξ και ο Λούκυ Λουκ ("Στην σκιά των Ντέρικ") :-)  

Τι σημαίνει αυτό το "υπό πίεση"; Σημαίνει ότι έχουμε τεράστιες οικονομοτεχνικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις. Μιά απλή τεχνική λεπτομέρεια (ότι δλδ. το πετρέλαιο βρίσκεται υπό πίεση) καθορίζει εδώ και 80 χρόνια την παγκόσμια οικονομία....

Στις αρχές της πετρελαϊκής οικονομίας (1856 στην Γερμανία η πρώτη γεώτρηση, 1859 η πρώτη μαζική παραγωγή στο Titusville, Pennsylvania από τον στρατηγό Drake) τα πράγματα γίνονταν όπως ακριβώς τα περιγράφει ο Λούκυ Λουκ: έσκαβαν στην τύχη μιά τρύπα στο έδαφος και ξεπηδούσε πετρέλαιο. 

Άλλωστε η γλώσσα μας δίνει τον σωστό ορισμό: πετρελαιοπηγή, δηλαδή κάτι αναβλύζει από μόνο του, δεν χρειάζεται άντληση. Αλλιώς θα το λέγαμε "πετρελαιοπηγάδι".
 

Τότε έσκαβαν στην τύχη, σε βάθη 10 - 50μ. Σήμερα σκάβουν μετά από γεωλογικές έρευνες που δείχνουν το σωστό σημείο. Τα βάθη έχουν φτάσει τα 4000μ, αλλά η τεχνολογία παραμένει πολύ απλή και σχετικά φτηνή: σκάβεις μιά τρύπα στο έδαφος και αναβλύζει πετρέλαιο, αυτό είναι όλο.
 

Όλη η ιστορία είναι να έχεις επαρκή πίεση. Αυτό ισχύει ήδη γιά τις περισσότερες πετρελαιοπηγές, άρα μηδέν πρόβλημα. Σε εκείνες που η πίεση δεν είναι αρκετή - π.χ. επειδή έχεις βγάλει ήδη σημαντικές ποσότητες είτε επειδή βρίσκονται πολύ βαθιά - προπαθείς να αυξήσεις την πίεση. Αυτό το αναλαμβάνει μιά απλή μηχανική αντλία με βαγονέτα. Πρόκειται γιά την χαρακτηριστική αντλία, που η εικόνα της στοιχειώνει το τοπίο στην Οκλαχόμα, στο Αζερμπαιτζάν και σε πολλά άλλα μέρη.

Αν δεν μπορείς να βάλεις αντλία, ρίχνεις βραστό νερό (ή άζωτο, ή διοξείδιο) στην τρύπα της γεώτρησης ώστε να αυξηθεί η πίεση.
 

Το σημαντικό λοιπόν είναι, ότι η τεχνολογία του πετρελαίου είναι πάμφθηνη έως ανύπαρκτη. Π.χ. στην Σ. Αραβία δεν χρειάζονται καν αντλίες. Εκείνο που είναι ακριβό στην όλη ιστορία είναι οι υποδομές.
 

Ας υποθέσουμε ότι σκάβοντας τον κήπο σου ανακαλύπτεις πετρέλαιο. Μην βιαστείς να χαρείς. Το πετρέλαιο σου πρέπει να μεταφερθεί στο διυλιστήριο. Αν το διυλιστήριο πέφτει μακρυά, ίσως χρειαστεί να φτιάξεις ένα. Γιά να μεταφέρεις το πετρέλαιο σου στο διυλιστήριο που θα φτιάξεις χρειάζεσαι αγωγούς (pipelines). Ίσως σου έρχεται φθηνότερα να το μεταφέρεις με τάνκερ. Αλλά τα τάνκερ απαιτούν ειδικά λιμάνια, οπότε μάλλον θα πρέπει να φτιάξεις ένα λιμάνι. Κοντά στην πετρελαιοπηγή σου εννοείται...
 

Γίνονται βέβαια όλα αυτά, δεν είναι πρόβλημα. Αλλά πρώτα θα χρειαστεί να επενδύσεις 2-3 δις ευρώ  σε υποδομές, μέχρι να μπουν στην τσέπη σου τα πρώτα λεφτά από την πετρελαιοπηγή σου. Και δεν ξέρω αν το ΑΤΜ της γειτονιάς σου θα μπορεί να σου δώσει τόσα.

Γεωπολιτικό ιντερλούδιο.

 

Όταν ο Σαντάμ μπήκε στο Κουβέϊτ το 1992, έθιξε άμεσα τα συμφέροντα της οικογένειας μπούς - δηλαδή γνωστών διαπλεκόμενων πετρελαιάδων.  Αν και εξαναγκάστηκε σε ταπεινωτική ήττα από τον μπους τον πρεσβύτερο, το Κουβέϊτ ποτέ έκτοτε δεν επανέκτησε την σημασία που είχε πριν την εισβολή του Σαντάμ.
Δέκα χρόνια αργότερα, ο μπους ο Μικρός κατέλαβε το ίδιο το Ιράκ - αλλά κανένας (με εξαίρεση μερικές εταιρείες σεκιούριτυ) δεν είχε όφελος.
 

Έχουμε το γεγονός ότι οι ΗΠΑ ελέγχουν πλήρως όλες τις πετρελαιοπηγές του Κουβέϊτ + Ιράκ αλλά δεν μπορούν να επωφεληθούν. Γιατί; Επειδή ο Σαντάμ κατέστρεψε τις υποδομές πριν τον δολοφονήσουν.
 

Η Σ. Αραβία έχει εντελώς σάπιες, σχεδόν εκατοχρονίτικες πετρελαϊκές υποδομές. Χρειάζονται περίπου 90 δις γιά να τις εκμοντερνίσουν. Οι άραβες ηγέτες δεν δίνουν αυτά τα λεφτά - αν και το πετρέλαιο είναι η ίδια τους η ύπαρξη.  Αμφιβάλλουν στο αν θα τα πάρουν πίσω.
 

Τα παραδείγματα του Ιράκ και της Σαουδαραβίας δείχνουν ότι ακόμα και μιά έτοιμη, αναβλύζουσα πετρελαιοπηγή είναι σχεδόν άχρηστη αν δεν υπάρχουν οι (πανάκριβες) υποδομές. Πόσο μάλλον που εμείς δεν ξέρουμε καν αν έχουμε πετρελαιοπηγή στον "κήπο" μας, δλδ. το Αιγαίο.
 

* * * *   

Ξαναγυρίζω στα τεχνικά θέματα. Φυσικά και η παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία αντιμετωπίζει ένα σωρό δύσκολα - επί μέρους - τεχνικά προβλήματα. Αλλά όλα τα προβλήματα έχουν σχέση με τις υποδομές, όχι με την άντληση του πετρελαίου καθεαυτή. Γιά την άντληση χρειάζεται μιά τρύπα στο χώμα - και μόνο αυτή.
 

Π.χ. οι πλωτές πλατφόρμες κατεβάζουν το τρυπάνι τους 2500 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι τον βυθό και μετά τρυπάνε άλλα 1500 μ κάτω του βυθού μέχρι να φτάσουν στην πετρελαιοπηγή. Εννοείται ότι πρέπει να μένουν αυστηρά στην θέση τους. Δεν γίνεται το τρυπάνι να είναι σε ένα σημείο Χ και η πλατφόρμα να αρμενίζει μερικά μίλια παραπέρα. Το να μείνει μιά πλατφόρμα ακίνητη στην θέση της στην μέση του ωκεανού με 9 μποφώρ και 15 μέτρα κύμα είναι ένα πολύ δύσκολο κατόρθωμα. Αλλά είναι ένα κατόρθωμα ναυσιπλοϊας, δεν έχει σχέση με την γεώτρηση γιά το πετρέλαιο.

Fracking

Μέχρι εδώ όλα γνωστά και παμπάλαια. Η βιομηχανία του πετρελαίου είναι αυτή που είναι.
 

Από το 2008 όμως μιά καινούργια τεχνολογία ήρθε στο προσκήνιο: fracking. Η λέξη είναι τεχνητή και προέρχεται από το cracking (διασπώ, συντρίβω).

Οι γεωλόγοι γνώριζαν από καιρό την ύπαρξη κολοσσιαίων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου σε πολλά μέρη του πλανήτη. Τα κοιτάσματα αυτά όμως θεωρούνταν μη-εκμεταλλεύσιμα, επειδή δεν βρίσκονται υπό πίεση. 

Πρόκειται γιά πορώδεις πέτρες που περικλείουν στους πόρους τους πετρέλαιο ή φυσ. αέριο. Αλλά όπως περιγράφω στην αρχή αυτού του ποστ, χωρίς πίεση είναι άχρηστες. 

Η πετρελαϊκή τεχνολογία συνίσταται στο να τρυπάς το χώμα και να αναβλύζει πετρέλαιο λόγω της πίεσης. Αν τρυπήσεις μια πορώδη πέτρα (οι πόροι δεν βρίσκονται σε πίεση), δεν έκανες τίποτα. Η πίεση είναι το κλειδί.

Το fracking είναι μιά εντελώς καινούργια τεχνολογία που κάνει αυτά τα κοιτάσματα εκμεταλλεύσιμα, ακόμα και χωρίς να είναι υπό πίεση. Με το fracking ανοίγουν μιά τρύπα μέχρι τα πορώδη πετρώματα και μετά ρίχνουν ένα μίγμα χημικών και άμμου στην τρύπα. Τα χημικά "συντρίβουν" τα πορώδη πετρώματα - από κει και η λέξη - και το πετρέλαιο / φυσικό αέριο μπορεί να αντληθεί.
 

Γιά πρώτη φορά από τότε που η ανθρωπότητα ανακάλυψε το πετρέλαιο χρησιμοποιείται κάτι διαφορετικό από την απλή τρύπα στο χώμα.
 

Η καινούργια τεχνολογία έχει ήδη δείξει το φρικιαστικό της πρόσωπο. ´Οταν ρίχνεις (υπό πίεση χιλιάδων ατμοσφαιρών) τόνους χημικά στο υπέδαφος, κάποια στιγμή τα χημικά σου θα καταλήξουν στον υδροφόρο ορίζοντα.
 

Ηδη μερικές πόλεις στις ΗΠΑ έχουν καταστραφεί. Χρειάζονται εμφιαλωμένο νερό ακόμα και γιά το καζανάκι της τουαλέτας τους.  

Το νερό της βρύσης, ολόκληρο το δίκτυο ύδρευσης είναι γεμάτο τοξικά απόβλητα από τα γειτονικά fracking.
 

Εννοείται επίσης ότι γιοκ καλλιέργειες, αφού το νερό γιά πότισμα από τον υδροφόρο ορίζοντα έχει μετατραπει σε τοξικό απόβλητο. Σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων δεν φυτρώνει τίποτα πιά.
 

Ωστόσο το fracking είναι τόσο σημαντικό γιά όλους, που τα κράτη θα προτιμήσουν να χάσουν 5-6 πόλεις παρά να παραιτηθούν. Άλλωστε οι αμερικάνοι είναι διαχρονικά αναίσθητοι σε ότι αφορά το περιβάλλον.
 

Γιά να καταλάβουμε την σημασία του fracking: οι ΗΠΑ μπορούν μέσω του fracking να καλύψουν πλήρως τις ενεργειακές τους ανάγκες γιά τα επόμενα 140 χρόνια. Η Γερμανία έχει αποθέματα γιά 70 χρόνια. Η Αγγλία γιά 60. Η Ολλανδία γιά 90.
 

Η Κίνα έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα από όλους. Δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσουν γιατί δεν ξέρουμε με τι ρυθμούς θα καταναλώνει ενέργεια η κινέζικη οικονομία.
Πάντως τόσο οι κινέζοι όσο και οι αμερικάνοι δηλώνουν ότι στα επόμενα 10-15 χρόνια αποσκοπούν στην 100% ανεξαρτητοποίηση τους από εισαγωγές ενέργειας. Μιλάμε δηλαδή γιά ΗΠΑ και Κίνα ενεργειακά αυτόνομες, με την Ευρώπη να μην υστερεί.
 

Οι ΗΠΑ έχουν ήδη απογειώσει την οικονομία τους μέσω του fracking. Μερικοί μιλάνε γιά 2 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας από το 2008 μέχρι σήμερα - με προοπτική γιά 4 εκ στα επόμενα χρόνια.
 

Η πληθώρα φτηνής ενέργειας έχει κάνει βιομηχανίες που παλιά ήταν ενεργειοβόρες (δηλαδή ασύμφορες) να αναγεννώνται. Και φυσικά καινούργιες βιομηχανίες να εμφανίζονται.
 

Η Γερμανία είναι πολλαπλά ωφελημένη από το fracking. Αν και διαθέτει δικά της αποθέματα, δεν τα χρησιμοποιεί. Πρώτον θα τα έχει ρεζέρβα, όταν αρχίσουν να σώνονται των άλλων. Δεύτερον προφυλάσσει το περιβάλλον της και αφήνει τις (περιβαλλοντικές) καταστροφές στους άλλους. Οι γερμανοί είναι παραδοσιακά ευαίσθητοι σε περιβαλλοντικά θέματα. Τρίτον κερδίζουν μερικά δις από την τεχνολογία fracking που εξάγουν. Τέταρτον όλη τους η βιομηχανία επωφελείται από τις καινούργιες, χαμηλές τιμές ενέργειας.

Γεωπολιτικές προβλέψεις.

Το βρίσκω δύσκολο και κάπως βαρετό να κάνω γεωπολιτικές προβλέψεις. Μου φέρνει λίγο συνωμοσιολογικό να σπεκουλάρω πάνω στο "τι θα κάνει η Αμερική και η Γερμανία" αφού δεν έχω κάποιες ιδιαίτερες προσβάσεις ούτε στον Λευκό Οίκο ούτε στην Καγκελλαρία. Παρ' όλα αυτά υπάρχουν μερικές αυτονόητες προβλέψεις.
 

Αν λοιπόν ΗΠΑ + Κίνα γίνουν σύντομα ενεργειακά αυτόνομες και αν οι τιμές της ενέργειας γιά τις βιομηχανοποιημένες χώρες πέσουν δραματικά - όπως είναι πολύ πιθανό -, τότε το γεωπολιτικό βάρος των αραβικών χωρών και της Ρωσίας θα πέσει κατακόρυφα.
 

Η Ρωσία ζει αποκλειστικά από τις πωλήσεις φυσικού αερίου σε ψηλές τιμές. Αν αυτές πέσουν, η Ρωσία καταρρέει. Μαζί της και η μαφία που την κυβερνάει. Όλοι αυτοί οι κλεπτοκράτες που μας παριστάνουν τους μεγιστάνες και τους σωτήρες θα ξαναχωθούν στις τρύπες τους - αν δεν τους κρεμάσει πρώτα ο ρωσικός λαός από τα @@.
 

Τα αραβικά καθεστώτα είναι στυγνοί, φανατικοί, θρησκόληπτοι δικτάτορες. Επιζούν χάρη στο πετρέλαιο. Αν οι πωλήσεις μειωθούν, ο όχλος θα μοιράσει τα κομμάτια τους στα σκυλιά.
 

Το Ισραήλ προστατεύεται από τις ΗΠΑ, επειδή οι ΗΠΑ έχουν συμφέροντα (βλέπε πετρέλαιο) στην Μέση Ανατολή. Αν η Μ. Ανατολή γίνει αδιάφορη γιά τους αμερικάνους, δεν ξέρουμε τι θα γίνει με το Ισραήλ.
 

Και η Ελλάδα;
Στην Ελλάδα δεν θα γίνει τίποτα. Οι διεθνείς τιμές της ενέργειας είναι αδιάφορες γιά την Ελλάδα. Βιομηχανία δεν υπάρχει, μιά πτώση των τιμών ενέργειας δεν ωφελεί κανέναν.
 

Νότια της Κρήτης ίσως υπάρχουν κάποια κοιτάσματα που θα μπορούσανμε να εκμεταλλευτούνμε μέσω fracking. Αλλά δεν υπάρχουν αγωγοί γιά να μεταφέρουν το προϊόν, δεν υπάρχουν λιμάνια, δεν υπάρχουν υποδομές, δεν υπάρχει τίποτα.
Ακόμα και αν κάποιος κάνει την επένδυση, δεν ξέρουμε σε τι τιμή θα πουλήσει το πετρέλαιο / φυσικό αέριο μετά από 15 χρόνια, αφού οι τιμές θα πέσουν δραματικά μέχρι τότε. Όταν όλοι έχουν fracking στην αυλή τους γιά τα επόμενα 120 χρόνια, γιατί να αγοράσουν από εσένα;
 

Οσο γιά το περιβάλλον ... άσε καλύτερα.

Οι αμερικάνοι με αμερικάνικους ελέγχους και αμερικάνικη τεχνολογία τα σκάτωσαν ήδη εις πολλαπλούν. Και μάλιστα στα εύκολα, στην στεριά. Πόλεις ολόκληρες κατέστρεψαν. 

Οι γερμανοί με γερμανικούς ελέγχους και γερμανική τεχνολογία δεν ακουμπάνε καν το fracking - δεν το εμπιστεύονται. Ούτε καν στην στεριά, σε βάθος 250 μέτρα. 

Οι έλληνες θα πάμε με ελληνικούς ελέγχους (ο Μητσάρας που διορίστηκε από τον βουλευτή) και ελληνική τεχνολογία (συμφερόντων μπόμπολα, βαρδινογιάννη) να κάνουμε fracking νότια της Κρήτης σε βάθος 1500 μέτρα.
 

Τέλεια. Τώρα είμαι σίγουρος ότι το χάσαμε το Αιγαίο. Μαζί με το Λιβυκό και το Ιόνιο.

Κατά τα άλλα, fracking ξε-fracking, το πετρέλαιο θα συνεχίσει να είναι πανάκριβο γιά τους απλούς καταναλωτές και οι έλληνες θα βρίσκουν πρόσχημα την κρίση γιά να καταστρέψουν μέχρι τέλους την χώρα τους.  

 

Θα συνεχίσουν να καταριώνται τα μνημόνια πάνω από τα τζάκια με τα παράνομα ξύλα, κάνοντας - κυριολεκτικά - την χώρα τους στάχτη.

Θα συνεχίσουν να ονειρεύονται κάποιον άραβα μεγιστάνα ή κάποιον μαφιόζο ρώσο ολιγάρχη γιά να τους σώσει. Αλλά επειδή αυτοί θα έχουν τα δικά τους προβλήματα και δεν θα έρχονται, οι έλληνες πάλι στην Μέρκελ (και τους διαδόχους της) θα καταλήγουν.

Κουνηθώμεν, λυγισθώμεν, δύσκολα παραδοθώμεν, όπως έλεγε ο Μποστ.

anotherskipper