Έπειτα από περίπου 53 χρόνια, στις 3 Οκτωβρίου 1993 αποφασίζει να τερματίσει τη ζωή της, λαμβάνοντας υπερβολική δόση χαπιών και αλκοόλ.
Άνθρωπος ασυμβίβαστος, μέσα από τους οργισμένους στίχους της καταδίκαζε τον πόνο και την αθλιότητα γύρω της....
Το Φλεβάρη του 1996, ο Γιώργος Χρονάς έγραφε στο «Οδός Πάνος» (νο.83-84):
Την Τετάρτη το απόγευμα, 6 Οκτωβρίου 1993, μια είδηση στα ραδιόφωνα και στις τηλεοράσεις έδινε μια άλλη διάσταση στις κόρνες, στις αφίσες των εφημερίδων και στα μεγάφωνα των προεκλογικών συγκεντρώσεων – οι εκλογές θα γινόντουσαν σε 4 μέρες. «Η ηθοποιός Κατερίνα Γώγου, 53 ετών, βρέθηκε νεκρή την Κυριακή, αλλά μόλις χτές διαπιστώθηκε η ταυτότητά της», έλεγαν οι εκφωνητές λίγο πριν μεταδώσουν το δελτίο καιρού της επόμενης μέρας…
…Σήμερα στις 3 μ.μ γίνεται η κηδεία της στο Α’ Νεκροταφείο. Γράφουν οι εφημερίδες, 7 Οκτωβρίου 1993. Έγραψε βιβλία «Τρία κλικ αριστερά», «Ιδιώνυμο», «Ξύλινο παλτό», «Νόστος», «Ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών», το ανέκδοτο «Ρόδον». Ποιήματα. Σκόρπιες, σκληρές, ελληνικές, δικές της εικόνες, μέσα σε ταραχή, αλήθεια και απόσταση θανάτου.
Ξένε, άγνωστε διαβάτη αυτού του Νεκροταφείου, εδώ σε αυτό το μνήμα, αναπαύεται η Κατερίνα Γώγου. Αυτή για την οποία έγραψαν κάποτε πως στην ταινία «Το ξύλο βγήκε απο τον παράδεισο» ήταν η πιο ατίθαση μαθήτρια. Ξένε, αυτή η πόλη κάτω, τώρα ξέρει γι αυτήν. Τα ανήσυχα παιδιά ξέρουν γι αυτήν, πως έκανε μια ροκ εν ρολ αυτοκτονία, άλλη μια ροκ εν ρολ βουτιά.
«Η Κατερίνα ένιωθε σαν αγρίμι παγιδευμένο, ήταν διαρκώς σε διωγμό. Τελικά δεν άντεξε και έφυγε… άφησε όμως πίσω τα ποιήματά της που μιλούν ακόμη για εκείνη, με φοβερή δύναμη και άσβηστο πάθος…» σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Ν. Κούνδουρο.
Η Κατερίνα Γώγου έπαιξε από μικρή ηλικία σε παιδικούς θεατρικούς θιάσους, ενώ σε ηλικία μόλις 12 ετών εμφανίστηκε για πρώτη φορά στον κινηματογράφο, στο έργο του Αλέκου Σακελλάριου, «Ο Άλλος».
Σπούδασε στη δραματική σχολή του Τάκη Μουζενίδη και στις σχολές χορού των Πράτσικα, Ζουρούδη και Βαρούτη. Το 1958 έπαιξε στην ταινία «Το Ξύλο Βγήκε από τον Παράδεισο» και από τότε είχε δεύτερους – αλλά χαρακτηριστικούς – ρόλους σε 14 ελληνικές ταινίες του εμπορικού κινηματογράφου (8 εκ των οποίων της Φίνος Φιλμ), με τελευταία την ταινία «Τι έκανες στον Πόλεμο Θανάση» του Ντίνου Κατσουρίδη.
Το 1977, η Κατερίνα κέρδισε το βραβείο ερμηνείας Α΄ Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το ρόλο της στην ταινία «Βαρύ Πεπόνι» του σκηνοθέτη και συζύγου της, Παύλου Τάσιου. Θα ακολουθήσει η πολυβραβευμένη «Παραγγελιά» το 1980, κατά την οποία ο Κυριάκος Σφέτσας μελοποίησε στίχους της που ερμήνευε η ίδια. Στο CD «Στον Δρόμο» – soudtrack της παραπάνω ταινίας – που κυκλοφόρησε το 1982, ακούγεται να διαβάζει ποιήματα από τα βιβλία της «Τρία κλικ Αριστερά» και «Ιδιώνυμο».
Το CD διατηρεί μέχρι σήμερα ιστορική αξία, καθώς στη θέση λέξεων όπως «το Χριστουλάκο τους», «σκατά», «γαμώτο», «πουτάνα στα παλιόσπιτα» κ.ά. ακούγεται το αδιάκριτο μπιπ της λογοκρισίας. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Γώγου πρωταγωνίστησε στην ταινία «Όστρια» σε σενάριο δικό της και του σκηνοθέτη της ταινίας Α. Θωμόπουλου, για το οποίο και μοιράστηκαν το βραβείο Καλύτερου Σεναρίου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Έκτοτε θα αφιερωθεί αποκλειστικά στην ποίησή της. Το 1986, η Κατερίνα έλεγε: «Δεν θέλω να γίνω μελό, δεν πουλάω τα παιδικά μου χρόνια, ούτε τα πρόσφατα… Ελπίζω. Αν δεν ελπίζω εγώ, ποια θα ελπίζει; Είμαι μάχιμη. Ουαί και αλίμονο αν αυτό δεν είναι ναι στη ζωή. Έγραφα γιατί ήταν μια αναγκαιότητα για μένα. Μια κίνηση για να μην αυτοκτονήσω. Τώρα μου έχει περάσει. Δεν θέλω να αυτοκτονήσω, έχω φύγει από αυτό. Αισθάνομαι ανασφαλής γιατί βγαίνω και μιλάω χωρίς να έχω τίποτα, χωρίς να ανήκω πουθενά...»
Η ποίησή της, κατάστιχτη από ένα βαθύ αίσθημα ματαιότητας και οργής που δεν έπαψε να τη συντροφεύει, μιλά «για τον εαυτό μου, από αγανάκτηση για το κακό και από αγάπη για τον άνθρωπο και τη ζωή».
«Αισθανόμουνα μια μουγκαμάρα. Επικοινωνία από πουθενά, από τίποτα. Είχαν πονέσει οι μασέλες μου από το να μη μιλάω. Κι όταν άρχισα να γράφω, νόμισα ότι θα σπάσει το στιλό. Τόσο πάθος είχα γι’ αυτά που ήθελα να πω. Δεν ξέρω πώς γράφουν οι άλλοι. Εγώ ζούσα και έγραφα», έλεγε σε μια παλιά συνέντευξή της στην Ελευθεροτυπία.
Η γλώσσα της υπήρξε σκληρή, καταγγελτική και αγωνιώδης, ενώ η ίδια η Κατερίνα φανέρωνε συχνά την ιδεολογική συγγένειά της με το χώρο της αναρχίας, αλλά και την αλληλεγγύη της σε πολιτικούς και ποινικούς κρατουμένους, για την όποια, άλλωστε, συνελήφθη και ανακρίθηκε αρκετές φορές.
«Εκείνο που φοβάμαι πιο πολύ είναι μη γίνω «ποιητής» Μην κλειστό στο δωμάτιο ν’ αγναντεύω τη θάλασσα κι απολησμονήσω. Μην κλείσουνε τα ράμματα στις φλέβες μου κι από θολές αναμνήσεις και ειδήσεις της ΕΡΤ μαυρίζω χαρτιά και πλασάρω απόψεις. Μη με αποδεχτεί η ράτσα που μας έλειωσε για να με χρησιμοποιήσει. Μη γίνουνε τα ουρλιαχτά μου μουρμούρισμα για να κοιμίζω τους δικούς μου. Μη μάθω μέτρο και τεχνική και κλειστώ μέσα σε αυτά για να με τραγουδήσουν» έγραφε.
«Όταν έφτιαχνε ένα πύργο της άρεσε να του ρίχνει μια σπρωξιά και να τον γκρεμίζει. Έχτιζε ένα όνομα στο θέατρο και της άρεσε να το γκρεμίζει. Έχτιζε μια σχέση και της άρεσε να την γκρεμίζει. Ένιωθε ότι θα θεωρηθεί «βολεμένη» και δεν της άρεσε αυτό», έχει πει ο αδερφός της.
Εκείνο το τελευταίο πρωινό, διηγείται ο Γιώργος Χρονάς, ήταν περίπου 7:15 και μου είπε «δεν σου έχω ζητήσει ποτέ τίποτα, βάλε μου να πιώ». Έβλεπε το μπουκάλι με το ουίσκι που ήταν πίσω από το κεφάλι μου και 7:15 το πρωί της έβαλα και ήπιε ουίσκι. Και φεύγοντας μου είπε «Φεύγω, πάω για κει».
Ίσως και ό,τι άξιζε να ειπωθεί, να το είχε ήδη γράψει.
Θα ‘ρθει καιρόςΘα ‘ρθει καιρός
που θ’ αλλάξουν τα πράγματα
να το θυμάσαι Μαρία
θυμάσαι Μαρία στα διαλείμματα
εκείνο το παιχνίδι που τρέχαμε
κρατώντας τη σκυτάλη
Μη βλέπεις εμένα μην κλαις
εσύ είσαι η ελπίδα
Άκου, θα ‘ρθει καιρός
που τα παιδιά θα διαλέγουν γονιούς
δε θα βγαίνουν στην τύχη
δεν θα υπάρχουν πόρτες κλειστές
με γερμένους απ’ έξω
και τη δουλειά θα τη διαλέγουμε
δε θα ‘μαστε άλογα
να μας κοιτάνε στα δόντια
Οι άνθρωποι, σκέψου,
θα μιλάνε με χρώματα
κι άλλοι με νότες
να φυλάξεις μοναχά
σε μια μεγάλη φιάλη με νερό
λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές :
απροσάρμοστοι, καταπίεση,
μοναξιά, τιμή, κέρδος, εξευτελισμός
για το μάθημα της Ιστορίας
Είναι Μαρία, δε θέλω να λέω ψέματα,
δύσκολοι καιροί και θα’ ρθουνε κι άλλοι
δε ξέρω, μην περιμένεις κι από μένα πολλά
τόσα έζησα, τόσα έμαθα, τόσα λέω
κι απ’ όσα διάβασα ένα κράτησα καλά
Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος
Θα την αλλάξουμε τη ζωή
…παρ’ όλα αυτά Μαρία
Τα σύνορα της πατρίδας μου
Τα σύνορα της πατρίδας μου αρχίζουνε
απ τα ψητοπωλεία του Μινιόν
περνάνε από τα καμένα ξύλα του Περοκέ και πέρα …
Η ζωή από κει παίζει βρώμικο ξύλο με τη ζωή
στριμώγνει τα καλύτερα παιδιά της σε φαγωμένες σκάλες
τους στρώνει στο » Θανάση » σημαδεμένη τράπουλα από χέρι
τους περνάει μπρασελέ και ματωμένους σουγιάδες
και μπότες γυαλιστερές πορτοκαλιές με 10 πόντους τακούνι
Ζόρικο αντριλίκι τα γεννητικά τους όργανα
τα Άγια των Αγίων κι αλλιώτικο φιλότιμο
ώσπου μια μέρα – Παρασκευή μπορεί –
τους ρίχνει από κοντά επιδέξιους κώλους
καρφώνουνε τον αντρισμό τους
τους φέρνει καπάκι
κι ύστερα ευνουχισμένοι με τη γλώσσα κολλημένη στον ουρανίσκο
με το μαντήλι που σκουπίστηκαν
ένα με την καφέ του ρίγα περιθώριο γύρω γύρω
πνίγουν με ισόβια
φωταγωγημένα καράβια εφοπλιστικά κεφάλαια ξωτικές
θάλασσες Παναμαικές σημαίες χρεωμένες τραγουδίστριες
και τα δικά τους ταξίδια στη θάλασσα με καρπουζόφλουδες
το ξεχειλωμένο μαγιώ απ το περίπτερο
και την τσατσάρα – πουτάνα ζωή – μαγκιά τους στο πλάι
– κανείς δεν ξέρει
– κανείς δεν είδε
19 20 21 χρονώ και τέλος .
Σ’ όσους σπάσανε, σ’ όσους κρατάνε
Κουρελιασμένοι απ’ τ’ αγριεμένα κύματα
πεταμένα υπολείμματα για πάντα από δω και μπρός
στο σκοτεινό θάλαμο της γης
με ισκιωμένο το μυαλό
απ’ το ξέφρενο κυνηγητό
της ασάλευτης πορείας των άστρων
οι τελευταίοι
απόθεσαν το κουρασμένο κεφάλι τους
θυσία
στην τελετουργία των ανεμοστρόβιλων καιρών .
Κι άνθρωποι δεν υπήρχανε.
Κι ένα άσπρο χιόνι σιωπής
σκέπασε οριστικά τις βυθισμένες πόλεις. .
Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά
Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά
πού κάνουν τραμπάλα στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών
Εξάρχεια Πατήσια Μεταξουργείο Μέτς.
Κάνουν ότι λάχει.
Πλασιέ τσελεμεντέδων και εγκυκλοπαιδειών
φτιάχνουν δρόμους και ενώνουν ερήμους
διερμηνείς σε καμπαρέ τής Ζήνωνος
επαγγελματίες επαναστάτες
παλιά τούς στρίμωξαν και τά κατέβασαν
τώρα παίρνουν χάπια και οινόπνευμα να κοιμηθούν
αλλά βλέπουν όνειρα και δέν κοιμούνται.
‘Εμένα οι φίλες μου είναι σύρματα τεντωμένα
στις ταράτσες παλιών σπιτιών
Εξάρχεια Βικτώρια Κουκάκι Γκύζη.
πάνω τους έχετε καρφώσει εκατομμύρια σιδερένια
μανταλάκια
τις ενοχές σας αποφάσεις συνεδρίων δανεικά φουστάνια
σημάδια από καύτρες περίεργες ημικρανίες
απειλητικές σιωπές κολπίτιδες
ερωτεύονται ομοφυλόφιλους
τριχομονάδες καθυστέρηση
το τηλέφωνο το τηλέφωνο το τηλέφωνο
σπασμένα γυαλιά το ασθενοφόρο κανείς.
Κάνουν ό,τι λάχει.
Ολο ταξιδεύουν οι φίλοι μου
γιατί δεν τούς αφήσατε σπιθαμή για σπιθαμή.
«Όλοι οι φίλοι μου ζωγραφίζουνε με μαύρο χρώμα
γιατί τούς ρημάξατε το κόκκινο
γράφουνε σε συνθηματική γλώσσα
γιατί ή δική σας μόνο για γλείψιμο κάνει.
Οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά και σύρματα
στα χέρια σας. Στο λαιμό σας.
Οι φίλοι μου.
Θέλω να κουβεντιάσω
Θέλω να κουβεντιάσω σ’ ένα καφενείο
που νάχει πόρτα ανοιχτή
και να μην έχει θάλασσα
μονάχα άντρες άνεργους
σκόνη με ήλιο και σιωπή
να μπαίνει ο ήλιος στο κονιάκ
κ’ η σκόνη μαζί με τα τσιγάρα στα πλεμόνια μας
κι ας μην πάρουμε και σήμερα βρε αδερφέ
προφύλαξη για την υγεία μας
κι ούτε να δίνεις συμβουλές
το πως το κατεβάζω έτσι
και πως σκορπιέμαι έτσι
και να αφήσεις ήσυχα στα μούτρα
τις μπογιές τις μύξες και τα κλάματα
να τρέξουνε.
Μονάχα να κοιτάζεις ήρεμα
τα νύχια τα μαλλιά μου και τα χρόνια
πούναι βρώμικα
και γώ
να μη δίνω φράγκο για όλα αυτά
Μόνο το κόμμα, το χριστουλάκο τους
γιατί δε φτιάχτηκε το κόμμα τόσα χρόνια
και σύ νάσαι φίλος. Φίλος-φίλος
έτσι όπως το λέει ο Καζαντζίδης
καί το κονιάκ νάναι σκατά
και εργολάβος πουθενά δε φάνηκε
έχει δωμάτιο για παράνομους
πάνω απ’ το καφενείο
θα σου τα ρίξω σε μια δόση
το συνηθίζω άμα μεθάω – έτσι για να σε λιανίσω-
να σε δω χωρίς βρακί να δούμε τι θα κάνεις
εσύ όμως λέει δεν θάσαι απ’ αυτούς
θα σηκωθείς και θα χορέψεις παραγγελιά
..βεργούλες και με δείρανε..
και θα κρατάς στις χούφτες σου
μ’ αγάπη και με προσοχή το μυαλό μου
είναι έτοιμο να διαλυθεί στα χίλια. Με πονάει.
Κι όταν
έρθουνε να σου πουν
εδώ δεν είναι
τόπος
και χρόνος
για τέτοια πράγματα
τράβηξε τη φαλτσέτα και θέρισε
25 Μαΐου
Ένα πρωί θ’ ανοίξω την πόρτα
και θα βγω στους δρόμους
όπως και χτες.
Και δεν θα συλλογιέμαι παρά
ένα κομμάτι από τον πατέρα
κι ένα κομμάτι από τη θάλασσα
-αυτά που μ’ άφησαν-
και την πόλη. Την πόλη που τη σάπισαν.
Και τους φίλους μας που χάθηκαν.
Ένα πρωί θα ανοίξω την πόρτα
ίσα ολόισα στη φωτιά
και θα μπω όπως και χτες
φωνάζοντας «φασίστες!!»
στήνοντας οδοφράγματα και πετώντας πέτρες
μ’ ένα κόκκινο λάβαρο
ψηλά να γυαλίζει στον ήλιο.
Θ’ ανοίξω την πόρτα
και είναι -όχι πως φοβάμαι-
μα να, θέλω να σου πω, πως δεν πρόλαβα
και πως εσύ πρέπει να μάθεις
να μην κατεβαίνεις στο δρόμο
χωρίς όπλα όπως εγώ
– γιατί εγώ δεν πρόλαβα-
γιατί τότε θα χαθείς όπως και εγώ
«έτσι» «αόριστα»
σπασμένη σε κομματάκια
από θάλασσα, χρόνια παιδικά
και κόκκινα λάβαρα.
Ένα πρωί θ’ ανοίξω την πόρτα
και θα χαθώ
με τ΄όνειρο της επανάστασης
μες την απέραντη μοναξιά
των δρόμων που θα καίγονται,
μες την απέραντη μοναξιά
των χάρτινων οδοφραγμάτων
με το χαρακτηρισμό -μην τους πιστέψεις
Η ζωή μας είναι σουγιάδες
Η ζωή μας είναι σουγιάδες
Σε βρώμικά αδιέξοδα
Σάπια δόντια, ξεθωριασμένα συνθήματα…
Πάνω – κάτω. Πάνω – κάτω, η Πατησίων.
Μια ζωή λιγούρια ταξιδεύουμε
την ίδια διαδρομή
Ξευτίλα – μοναξιά – απελπισία
Κι ανάποδα
Εντάξει δεν κλαίμε. Μεγαλώσαμε
Μονάχα όταν βρέχει
βυζαίνουμε κρυφά το δάχτυλό μας
Και καπνίζουμε….
Η ζωή μας είναι άσκοπα λαχανητά…
Εργογραφία
Τρία κλικ αριστερά, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1978
Ιδιώνυμο, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1980
Το ξύλινο παλτό, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1982
Απόντες, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1986
Ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1988
Μεταθανάτιες κυκλοφορίες
Με λένε Οδύσσεια, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 2002
Νόστος, Εκδόσεις Καστανιώτη,1η έκδοση 2004
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου